Al je geld
Een paar jaar geleden liep ik 's nachts door New York, samen met mijn vriend Stephane en een vriendin van ons die daar woonde. Ze vertelde over haar achtste woning in zes jaar tijd, de belachelijke huur die ze nu toch maar betaalde en de prijs van een avond uit eten zoals we die net hadden meegemaakt. Op een gegeven moment stond Stephane stil en zei: "Denk je soms niet: hier, neem ál mijn geld gewoon maar."
Ik moet daar nog vaak aan denken. Omdat het grappig was, maar ook omdat er een diepe waarheid in school. Toen ik vorige week mijn uitgaven zat door te nemen voor de BTW-aangifte en even overweldigd werd door de enorme hoeveelheid abonnementen, donaties, vaste lasten, aflossingen, boodschappen, lunches en andere kosten, dacht ik er weer aan: hier, neem ál mijn geld gewoon maar.
Toen ik als twintiger steden als New York of Londen bezocht, verbaasde het me hoe moeilijk het leven daar was, en hoe klakkeloos mensen dat accepteerden. Londen hing vol reclames met slogans als "Tired of being tired?" en "Don't cook, just eat!", waaruit een onversneden slavenmentaliteit sprak. Ben je moe? Slik dit middeltje. Koken? Nee joh: hup, eten en doorwerken.
Mijn eigen leven in Amsterdam was nog redelijk vrij van deze nietsontziende neoliberale druk: ik woonde in een goedkope jongerenwoning in het centrum van de stad en werd als freelance schrijver prima betaald voor werk dat me aan het hart ging. Het voelde grotendeels eerlijk en onder controle, niet alsof ik simpelweg ál mijn geld aan het doorschuiven was. Ik had tijd en ruimte, en natuurlijk ook geluk.
Tien dagen na mijn vijfentwintigste verjaardag ging Rutte-I echter van start, al snel gevolgd door Rutte-II. De economische crisis van 2008 werd door deze kabinetten misbruikt om rücksichtlos te bezuinigingen op sectoren waar de VVD een nauwelijks verhulde hekel aan had, met name de cultuursector, die door staatssecretaris Halbe Zijlstra gedecimeerd werd.
Het leven in de Angelsaksische wereld werd in de jaren erna als lichtend voorbeeld gezien. De uitverkoop van de woningmarkt onder minister Stef Blok, inclusief een overheidssite die aan buitenlandse investeerders beloofde dat Nederlanders elke maand "enorm trouw" hun huur overmaken. Het afschaffen van de studiebeurs. Het vermarkten van de publieke sector. Een werkbezoek aan for-profit gevangenissen in Groot-Britannië in 2013 werd als "interessant" beschouwd, maar ging toch net een brug te ver.
Zo ontstond een samenleving waarbinnen de druk om ál je geld simpelweg op te geven, of het nu terecht voelt of niet, steeds heviger werd. "16 mensen bekijken deze aanbieding ook, beslis nu!" En een samenleving waarbinnen het verschil tussen de mensen die zoveel geld hebben dat het niets meer uitmaakt of ze nou 2 of 20 euro betalen voor een broodje, en de rest die langzaam wordt uitgeknepen door Jeff Bezos en consorten, steeds groter werd. Moe van moe zijn? Neem deze pil, nu slechts 29,99. (Per pil.)
De coronacrisis heeft dit proces alleen maar versneld. De superrijken zijn tyfusmegarijk geworden. De afgelopen weken sprak ik steeds meer vrienden die overwegen te stoppen met het werk dat hen aan het hart gaat, simpelweg omdat het niet meer te doen is. Voor het eerst schrik ik echt van het totaalbedrag in de supermarkt, of de energierekening, de huurverhoging, of de prijs van een broodje. Ik denk bijna: neem ál mijn geld maar. Amsterdam is Londen geworden (Londen is tyfusmegaLonden geworden).
Sommigen van jullie zullen dit lezen en denken: duh. Anderen zullen denken: tja, dit is nu eenmaal hoe het werkt. Maar het is van belang om te beseffen dat dit alles ook maar het resultaat is van recente ontwikkelingen, en dat het dus ook weer kan veranderen. Dat het niet normaal is.
Vroeger vond ik geld niet belangrijk. Dat kwam deels voort uit privilege, deels uit jeugdige naïviteit. Maar in zekere zin geloof ik er nog steeds in. Het meest pijnlijke van dit alles is dat het idee dat geld géén drijfveer hoeft te zijn, steeds minder houdbaar lijkt te worden. Dat niemand er meer van opkijkt dat we behandeld worden als koopkrachtslaven die zoveel mogelijk moeten opleveren. Dat jongeren nu opgroeien met die cynische, puur economische mentaliteit. 'Doen wat je leuk vindt' is een ongelofelijke luxe. En toch gun ik het iedereen.
In die zin schuilt er een kleine revolutie in "hier, neem ál mijn geld gewoon maar". Als je dat nou echt zo belangrijk vindt, mag je het hebben joh. Ik ga nog een stukje schrijven.
12 februari 2022
Ik moet daar nog vaak aan denken. Omdat het grappig was, maar ook omdat er een diepe waarheid in school. Toen ik vorige week mijn uitgaven zat door te nemen voor de BTW-aangifte en even overweldigd werd door de enorme hoeveelheid abonnementen, donaties, vaste lasten, aflossingen, boodschappen, lunches en andere kosten, dacht ik er weer aan: hier, neem ál mijn geld gewoon maar.
Toen ik als twintiger steden als New York of Londen bezocht, verbaasde het me hoe moeilijk het leven daar was, en hoe klakkeloos mensen dat accepteerden. Londen hing vol reclames met slogans als "Tired of being tired?" en "Don't cook, just eat!", waaruit een onversneden slavenmentaliteit sprak. Ben je moe? Slik dit middeltje. Koken? Nee joh: hup, eten en doorwerken.
Mijn eigen leven in Amsterdam was nog redelijk vrij van deze nietsontziende neoliberale druk: ik woonde in een goedkope jongerenwoning in het centrum van de stad en werd als freelance schrijver prima betaald voor werk dat me aan het hart ging. Het voelde grotendeels eerlijk en onder controle, niet alsof ik simpelweg ál mijn geld aan het doorschuiven was. Ik had tijd en ruimte, en natuurlijk ook geluk.
Tien dagen na mijn vijfentwintigste verjaardag ging Rutte-I echter van start, al snel gevolgd door Rutte-II. De economische crisis van 2008 werd door deze kabinetten misbruikt om rücksichtlos te bezuinigingen op sectoren waar de VVD een nauwelijks verhulde hekel aan had, met name de cultuursector, die door staatssecretaris Halbe Zijlstra gedecimeerd werd.
Het leven in de Angelsaksische wereld werd in de jaren erna als lichtend voorbeeld gezien. De uitverkoop van de woningmarkt onder minister Stef Blok, inclusief een overheidssite die aan buitenlandse investeerders beloofde dat Nederlanders elke maand "enorm trouw" hun huur overmaken. Het afschaffen van de studiebeurs. Het vermarkten van de publieke sector. Een werkbezoek aan for-profit gevangenissen in Groot-Britannië in 2013 werd als "interessant" beschouwd, maar ging toch net een brug te ver.
Zo ontstond een samenleving waarbinnen de druk om ál je geld simpelweg op te geven, of het nu terecht voelt of niet, steeds heviger werd. "16 mensen bekijken deze aanbieding ook, beslis nu!" En een samenleving waarbinnen het verschil tussen de mensen die zoveel geld hebben dat het niets meer uitmaakt of ze nou 2 of 20 euro betalen voor een broodje, en de rest die langzaam wordt uitgeknepen door Jeff Bezos en consorten, steeds groter werd. Moe van moe zijn? Neem deze pil, nu slechts 29,99. (Per pil.)
De coronacrisis heeft dit proces alleen maar versneld. De superrijken zijn tyfusmegarijk geworden. De afgelopen weken sprak ik steeds meer vrienden die overwegen te stoppen met het werk dat hen aan het hart gaat, simpelweg omdat het niet meer te doen is. Voor het eerst schrik ik echt van het totaalbedrag in de supermarkt, of de energierekening, de huurverhoging, of de prijs van een broodje. Ik denk bijna: neem ál mijn geld maar. Amsterdam is Londen geworden (Londen is tyfusmegaLonden geworden).
Sommigen van jullie zullen dit lezen en denken: duh. Anderen zullen denken: tja, dit is nu eenmaal hoe het werkt. Maar het is van belang om te beseffen dat dit alles ook maar het resultaat is van recente ontwikkelingen, en dat het dus ook weer kan veranderen. Dat het niet normaal is.
Vroeger vond ik geld niet belangrijk. Dat kwam deels voort uit privilege, deels uit jeugdige naïviteit. Maar in zekere zin geloof ik er nog steeds in. Het meest pijnlijke van dit alles is dat het idee dat geld géén drijfveer hoeft te zijn, steeds minder houdbaar lijkt te worden. Dat niemand er meer van opkijkt dat we behandeld worden als koopkrachtslaven die zoveel mogelijk moeten opleveren. Dat jongeren nu opgroeien met die cynische, puur economische mentaliteit. 'Doen wat je leuk vindt' is een ongelofelijke luxe. En toch gun ik het iedereen.
In die zin schuilt er een kleine revolutie in "hier, neem ál mijn geld gewoon maar". Als je dat nou echt zo belangrijk vindt, mag je het hebben joh. Ik ga nog een stukje schrijven.
12 februari 2022
